Prambanan là ngôi đền Hindu lớn nhất ở Java, Indonesia. Cho đến hiện giờ, chưa có công trình kiến trúc tôn giáo đạo Hindu nào có thể vượt qua đền Prambanan. Hãy cùng Khách sạn YASAKA Sài Gòn Nha Trang khám phá địa điểm này ngay sau đây.
Một Vài Nét Về Đền Prambanan
Đất nước Indonesia chịu ảnh hưởng không nhỏ của nền văn hóa Ấn Độ, thể hiện trong lối sống, ẩm thực cho đến các công trình kiến trúc, trong đó có đền Prambanan. Theo tài liệu ghi lại, tên gọi đầu tiên của ngôi đền này không phải là Prambanan mà là Shiva Grha, nghĩa là “ngôi nhà của thần Shiva”.
Nơi này có một tháp chính, có diện tích rộng lớn và cao nhất trong 140 tháp, để tôn thờ vị thần Shiva (Đấng hủy diệt). Sau này, người ta lấy cái tên Prambanan theo tên của ngôi làng gần đó.
Có thể nói không những là biểu tượng của văn hóa Indonesia mà còn là di sản Hindu giáo của nhân loại. Đền Prambanan hội tụ tất cả tinh hoa về kiến trúc, điêu khắc do đức vua Rakai Pikatan xây dựng, thể hiện sự thịnh vượng, hoa quý của vương triều trên các nét trang trí của ngôi đền.
Vẻ đẹp ngàn năm của Prambanan dường như sống mãi với thời gian. Mãi cho đến ngày hôm nay, công trình vẫn được xem là biểu tượng rõ nét nhất trong văn hóa kiến trúc đền đài Hindu giáo ở Java.
Đền Prambanan tọa lạc ở trung tâm thành phố Yogjakarta. Để đến được nơi này, bạn chỉ cần bắt xe bus, đi chưa đến 30 phút. Prambanan nổi bật, gây ấn tượng mạnh mẽ đến khách du lịch Indonesia với 240 tòa tháp lớn nhỏ, là một kiệt tác vĩ đại của kiến trúc và điêu khắc được xây dựng cách đây gần 1.200 năm. Ngôi đền linh thiêng này tôn thờ ba vị thần cao cả nhất của đạo Hindu là Shiva (đấng hủy diệt), Vishnu (đấng bảo hộ) và Brahma (đấng tạo hóa).
Cho đến ngày nay, đền Prambanan không còn hoàn mỹ như thuở ban đầu. Thời gian trôi qua, lịch sử trở về cùng cát bụi, Prambanan cũng còn sót lại những kiến trúc lâu đời.
Dựa theo những kiến trúc đó, những nhà khảo cổ học nổi tiếng đã xác định, Prambanan được thiết kế hết sức cẩn trọng bởi các kiến trúc sư tài ba đương thời, dựa trên quy hoạch chính của một đồ hình Mandala mà sau này thường thấy trong Phật giáo Mật Tông. Theo những tài liệu luận thuyết từ Ấn cổ, những lối kiến trúc đền đài hoặc nhà ở, đô thị của đạo Hindu thường được quy hoạch theo lối trật tự với mô hình vuông vức.
Khám Phá Kiến Trúc Đền Prambanan
Kiến trúc của ngôi đền Prambanan được phân thành ba khu vực, được phân cách bằng những tường thành, được đặt tên gọi mang ý nghĩa riêng biệt, không nhầm lẫn vào bất cứ đâu. Chẳng hạn như phần ngoài cùng của Prambanan có tên gọi là Bhurloka – Tượng trưng của con người và cuộc sống nơi trần thế. Tầng tiếp theo là Bhurvaloka là biểu tượng của giới tu hành.
Phần trọng tâm còn lại chính là các tòa tháp chính mang tên Svarloka tượng trưng cho các vị thần tối cao trong Hindu giáo.
Xét theo tổng thể thì ngôi đền Prambanan có đến 240 tháp lớn nhỏ. Tháp chính có tên gọi là Loro Jonggrang, bao gồm 6 tòa tháp được bố trí thành 2 hàng theo trục Bắc Nam còn 3 tòa tháp lớn nhất tọa lạc ở vị trí trung tâm.
Tháp ở giữa có chiều cao khoảng 47m thờ thần Shiva còn hai tòa tháp còn lại tôn thờ hai vị thần Vishnu và Brahma. Cả ba cửa của ngôi đền Prambanan đều quay mặt về hướng Đông, hướng mặt trời mọc, tượng trưng cho sự khởi đầu và sự sống của con người. Đây cũng là lối kiến trúc khá quen thuộc của đạo Hindu.
Cửa hướng Đông cũng là cánh cửa mở duy nhất, còn ba cánh cửa kia lúc nào cũng được đóng kín mít, chúng được gọi là cửa dụ. Vì trong quan niệm của đạo Hindu, cửa mở dành cho những người ở cõi dân gian còn cửa đóng dành cho những vị thần, bởi vì họ có pháp thần thông, sẽ vào các cửa dụ.
Đối diện 3 tòa tháp chính thờ 3 đấng tối cao của Hindu giáo là ba tòa tháp nhỏ hơn, được gọi là Candi Vahana. Ba tòa tháp nhỏ này là nơi thờ cúng 3 vật cưỡi của ba vị thần Shiva (đấng hủy diệt), Vishnu (đấng bảo hộ) và Brahma (đấng tạo hóa) theo thứ tự lần lượt là: Bò thần Nandin, chim thần Garuda và ngỗng thần Hamsa.
Cũng trong ba tòa tháp nhỏ này, chỉ có tòa tháp ở giữa là có linh vật bò thần Nandin được điêu khắc từ một khối đá rất lớn. Hai tòa tháp còn lại, thờ chim thần Garuda và ngỗng thần Hamsa nhưng không có linh vật bên trong gian thờ chính. Vậy nên các nhà khảo cổ học không gọi hai đền này theo tên gọi mà định danh theo phương hướng. Tòa tháp nằm ở hướng Bắc danh xưng tháp A còn ở hướng Nam gọi là Tháp B.
Đền Prambanan Vinh Hạnh Được UNESCO Công Nhận Di Sản Thế Giới
Ngôi đền cổ Prambanan được UNESCO vinh danh là di sản văn hóa của thế giới từ năm 1991. Vẻ đẹp được lưu truyền ngàn năm của Prambanan tinh xảo đến từng chi tiết. Từ những họa tiết trang trí, những bức tượng điêu khắc sống động cho đến những tấm phù điêu miêu tả các câu chuyện sử thi Ramayana của Hindu giáo, tạo nên một Prambanan lộng lẫy và đồ sộ bậc nhất trên khắp thế giới.
Đền Prambanan còn là sự hình thành tuyệt vời nhất của những hòn đá của núi lửa. Công trình không mịn và mềm như đá sa thạch vậy nên quá trình điêu khắc rất khó khăn. Vậy nên những gì còn sót lại trên những tấm đá ấy của ngày hôm nay, đã thể hiện một trình độ đỉnh cao của nghệ thuật điêu khắc trên đá của người xưa.
Một trong những điểm nhấn nổi bậc nhất của đền Prambanan là gương mặt Kala ở trên những cửa chính của ngôi đền. Kala thể hiện rõ nét sống động của sự dữ tợn của đất Hủy diệt, sự bao dung chở che của đất Bảo hộ và sự bảo vệ của đấng tạo hóa. Đồng thời, mảng điêu khắc ấy cũng nhắn gửi thông điệp rõ ràng khi con người bước lên ngôi đền. Khi đi dưới gương mặt Kala, tức là bạn đang đi vào cõi hư vô, vĩnh viễn và bất tử. Dĩ nhiên, đó là những giả thuyết của tâm linh mà thôi.
Ngôi đền Prambanan của ngày hôm nay dẫu không còn nguyên vẹn 240 tòa tháp như thuở ban đầu nhưng với những gì còn lưu lại cho đến ngày nay cũng đủ sức hấp dẫn, quyến rũ khách du lịch trên khắp nơi của thế giới đổ về. Có thể họ đến đây, đơn thuần chỉ là tham quan ngắm cảnh, tìm về cõi bình yên, hoặc…. cũng có thể khám phá một thời kỳ hưng thịnh đã qua trong nghệ thuật kiến trúc của đạo Hindu đạt đến một trình độ đỉnh cao ở Java của ngàn năm trước.